Kunstpraat 13.4.2013: Michael Tedja’s lyriek

Een niet te missen tentoonstelling op dit moment is Michael Tedja’s ‘Snake’ in het Cobra Museum, Amstelveen. Voor een museum als het Cobra, met Cobra in haar DNA en raison d’être, is het niet zo makkelijk om vanuit dat dna aansluiting en verband te realiseren met andere kunst dan Cobra. Toch slagen ze daar keer op keer heel knap in. En nu zeker met Tedja. Als je de expositie beleeft, begrijp je direct waarom ‘Snake’ een even interessante als waardige eigentijdse Cobra’vriend’ is.

Tedja is een onvoorstelbaar actieve beeldend/uitvoerend kunstenaar met een zeer eigen handschrift. In beeld en in taal – want hij is zeer taalgevoelig en gebruikt taal ook als onderdeel van zijn werken. Zijn energie voel je terug in ongeveer alles wat hij maakt en realiseert.

Die dynamiek vind je ook terug in het Cobra Museum. De tentoonstelling vertelt een verhaal rond ‘Snake’. Dus je zou zeggen dat al het geëxposeerde werk een sterke samenhang heeft. Dat is ook zo, maar tegelijk kan elk van de werken heel goed onafhankelijk worden bekeken. En besproken.

Bijvoorbeeld deze ‘Painting is’, een van de werken die om verschillende redenen aandacht vraagt. Bijvoorbeeld door de tegenstelling tussen het afgebeelde en de tekst in de hoe, die filosofeert over wat schilderen nou eigenlijk is. En bijvoorbeeld door het expliciete karakter. Waarvan je je kunt afvragen of het bij nader inzien niet vooral de natte droom is van de kunstenaar. Of toch niet. Want het lijkt alsof de hand op het lichaam erbij is geknipt, net als zijn hoofd tussen de benen. Maar evengoed kan het wel een ‘gewone’ foto zijn die expres hoekig is bijgeknipt. Maakt het wat uit? Nee. Of misschien ook wel. Is het belangrijk? Nee. Het is het totaalbeeld dat intrigeert en tegelijk aan duidelijkheid niets te wensen overlaat.

Een paar dagen geleden schreef ik over erotiek die weer terug moet in de huiskamer. En dan niet de rechttoe-rechtaan erotiek van porno-sites, maar meer de lyrische erotiek á la Watteau. ‘Painting is’ is het een noch het ander. Het is expliciet, maar niet zo expliciet als een gemiddelde porno-site. Het is op een bepaalde manier lyrisch, maar natuurlijk anders lyrisch dat de Grote Voorganger. Het is een afbeelding die je niet zo vaak zult tegenkomen in tentoonstellingen, en die daardoor alleen al de moeite van het bespreken waard is. Een vriendin van mij, die de tentoonstelling had bezocht, herinnerde zich ‘Painting is’ het beste. Onder meer door zijn directheid. Het is wel een lieflijke directheid. Het beeld van die donkere hand die elegant op het lelieblanke lichaam ligt gespreid is een gedicht op zich. En de mooie concentratie die het mannenhoofd toont, heeft eigenlijk weinig te maken met seks. Eerder met toewijding. In tegenstelling tot de emotie die op het gezicht van de vrouw is af te lezen. Dat vertelt het resultaat van die elegante hand en die toewijding.

En dan het citaat over wat schilderen is, dat is getypt boven het hoofd van een andere vrouw die haar tong uitsteekt bij de lyriek van dat citaat: schilderen is hoe verschillende dingen vanuit verschillende momenten op verschillende niveaus samensmelten op verschillende tijden.

Het is inderdaad zo’n tekst die niet zou misstaan in een Succesagenda. Volkomen hermetisch. Wat moet je daar ook mee? Dan kan je maar beter aan sex denken. En er een werk mee maken. Of het gewoon doen. Wat zei Maslov ook alweer?