Kunstpraat 2(!) mei 2013: Roger Raveel zet mij op mijn plaats

 Getverdemme. Terwijl ik me depressief zit vol te proppen met pinda’s en chips en bier denk ik na over al mijn Kunstpraten op mijn blog en tijdens de maand april in Galeries.Nu. Ik herlees de eerste serie en dan de tweede en betrap me erop dat ik langzaam afglij naar het soort kunstbeschouwing dat ik helemaal niet wil sgreive. 
Ik ga me bijna net zo opstellen als al  die andere kunstweters die van die half intellectjuwele, been there done that-meestal-te-abstracte-beschouwingen publiceren. Dat wil ik helemaal niet. Wat ik wel wil weet ik maar al te goed: ik wil lawaai. Ik wil, genietend van wat ik zie en mooi vind of niet of iets daar tussenin, mijn subjectieve waarnemingen opschrijven. En delen. Op mijn manier en luid en duidelijk.

Ik moet van mezelf opnieuw beginnen. Op straffe van. Dus ik ga, als elke dag, naar Galeries.Nl om te kijken wat er zoal besproken is en wat er nog te bespreken valt. En dan gebeurt het. Ik zie die maffe afbeelding van Roger Raveel. En besef:

1               dat niemand op Galeries.NL tot nu toe over hem heeft geschreven
2              dat het hoog tijd wordt dat iemand over hem schrijft
3               dat hij in veel opzichten precies het soort kunstenaar is waar ik veel voor voel: tegendraads, eigenzinnig, in bezit van een
eigen handschrift, schilder én tekenaar
4               Raveel was vakman tot diep in zijn DNA.
Kijken wij nu naar deze:

Nee, ik geef expres geen titel. Ik zal hem straks vertellen. Maar eerst gewoon de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste VanWel. Wat doen die mensen daar nou weer? En waarom heffen ze hun handen en wat doet dat ene mannetje met die pet op en die spiegel (?) daar nou? Geen idee. Op een rare dag moest ik ineens na ruim 25 jaar opnieuw rijexamen doen omdat ik was vergeten mijn rijbewijs te verlengen. Ik mocht geen auto meer rijden en moest theorie en praktijk overdoen ‘dan volgen we nu de weg tenzij ik het anders zeg’. ‘wat doet u nu?’ ‘ik rijd rechtdoor en volg de weg’. ‘wij bevinden ons op een parkeerplaats’. ‘ja, dat zie ik, ik volgde de weg, dan had u maar’ – en zo voort.

Ik ging dus mijn theorie doen en liep na afloop vrolijk kletsend met de rest van de kandidaten mee naar buiten naar de bushalte en vandaar naar mijn auto. Ik stapte in en reed vriendelijk zwaaiend en toeterend langs de bushalte. Zelden heb ik een groep mensen zo verbaasd naar mij zien kijken. Het was een tafereel zoals Raveel het hierboven heeft samengesteld. In mijn herinnering hieven de bushokkers verbijsterd hun handen op, roepend ‘hela, hola- waar gaat dat henen?’ of iets dergelijks. Bullshit natuurlijk. Ze riepen helemaal niks, ze waren verbijsterd dat ik na mijn theorie direct in een/mijn auto stapte en wegreed. Raveel had helemaal niet zo’n situatie voor ogen. Die van hem is van een heel ander kaliber. De titel van dit stuk is: ‘De roep naar solidariteit’. Kan ook. Mag ook. Maakt niet uit. Voor zover ik Raveel begrijp, zou hij het prima gevonden hebben. Hij liet zich niet vangen in kaders. Niet voor niets is hij een van de grote voorbeelden voor Kamagurka, die nog veel minder in kaders te vangen is – als theatermaker, als schilder, als tekenaar, als cartoonist, als muzikant. Grote god – het kan echt.

en naar deze dramatische:

‘Herinneringen aan het sterfbed van mijn moeder’. Bijna altijd beeldt Raveel mannen af die een pet dragen. Ik ken een petloos zelfportret van hem en dat levert ook direct een ongelooflijk blote-billenhoofd op. In het België van Raveel word je met de pet op geboren. En die gaat zelden af. Toen mijn moeder op sterven lag droeg ik geen pet.  Ik zou het ook niet in mijn hoofd gehaald hebben. Maar verder gaat dit schilderij over mijn moeder. Ik weet het zeker. Ik bezocht haar op haar verjaardag thuis, niks aan de hand, en een paar uur later werd ze door een ambulance afgevoerd, al aardig van de wereld. Ze is het ziekenhuis nooit meer levend uitgekomen. Ze was niet meer te behandelen en na overleg met mijn vader liet men haar ‘versterven’. Wat een afschuwelijk proces is. Maar wat ook tot gevolg had dat mijn moeder langzaam letterlijk oploste, verdween, tot inderdaad die ene  karakteristieke hand aanwezig bleef op de lakens. Ze was zo licht als een veertje. Ik heb haar sterven meegemaakt. Ze was eigenlijk al overleden, haar ogen zagen niets meer, maar iets hield haar levend. Ik bedacht dat ik haar kon helpen door het raam open te zetten, zodat haar ziel eruit kon vliegen. Hoe je het bedenkt op zo’n moment, maar het is toegestaan. Zo gedaan en inderdaad overleed mijn moeder definitief direct daarna. Ze was nauwelijks nog zichtbaar met haar 1.50 m en geen grammetje vet of vlees op haar botten. Raveel kan het niet mooier en ingrijpender hebben weergegeven. Dat hoofd. Die hand. Die man die al niet meer in staat is om dichterbij te komen. Het is het verhaal van wederzijdse eenzaamheid.

Deze ‘vanuit mijn tuin’ is ook al typisch Raveel, die het liefst zijn eigen omgeving schilderde. Eerlijk. Onopgesmukt. Wie schildert er nou met zoveel liefde een betonnen tuinmuur? En wie is er zo eerlijk dat hij een paal die duidelijk in de weg staat, gewoon weergeeft zoals-ie is? Het maakte Raveel niet uit, het ging ook helemaal niet om mooie verhalen vertellen. Het ging hem om vlakverdeling, om kijken hoe ver hij kon gaan en hoe ver hij kon komen als hij zoiets oer-alledaags weergaf. Het is ook een levensles: zelfs uit het lelijke alledaagse valt inspiratie te halen. Zelfs waar je dag in –dag uit op uitkijkt (tot je het bijna niet meer ziet maar hooguit waarneemt), zelfs dat blijkt de moeite waard en in de hand van de meester een waardevol spel in vlakverdeling op te leveren. Het is ook (weer) het verhaal zoals ik dat laatst vertelde over Koen Doodeman – het liefst ook de alledaagsheid tot onderwerp neemt, de alledaagsheid waar je bijna overheen staart, om daar schitterende stilllevens van de componeren.  De oude meester en de jonge meester vertellen hetzelfde verhaal van waarachtige eenvoud. Om jaloers op te worden.

Voor wie meer Raveel wil:
Het Roger Raveelmuseum
Gildestraat 2-8  
B-9870 Machelen-Zulte, België
T +32-9-3816000
F +32-9-3816008
 rrm@rogerraveelmuseum.be
www.rogerraveelmuseum.be

		wo t/m zo 11.00-17.00 entree € 5,00