Kunstpraat 4,5.5.2013: Stef Kreymborg is een neger

Ze vertelt dat toen ze nog al haar kinderen in huis had, ze haar was altijd op kleur waste en ophing. En daarover in de hele buurt bekend was. Zo ontdekte ze dat ze haar behoefte tot ordening, maar niet zomaar ordening, niet kon tegenhouden. Ordenen, maar niet zomaar ordenen, verslaaft. Zeker als je Stef Kreymborg heet (en getrouwd bent met een musicus die voor zijn beroep en innerlijke drijfveer niet anders doet dan geordende noten omzetten in klanken).

Ik ken dat gevoel waaraan Stef lijdt wel enigszins. Jaren heb ik vooral tijdens vakanties spontane verzamelingen gefotografeerd. En dan bij voorkeur met een telelens of een breedbeeld zodat het effect van de verzameling nog dramatischer wordt. Uit verzamelingen ontstaat bijna logisch een bepaald ritme, ik denk dat dat het fascinerende eraan is. Een paar dagen geleden zag ik een reportage over de oorlog in Bosnië en daar kwamen verpletterende beelden langs van een eindeloze begraafplaats van witte kruizen en zerken die over de glooiingen van de heuvels kroop en als het ware de stad die ervoor lag helemaal wegdrukte. Het was de ordening van de dood in een schitterend ritme dat het landschap eraan gaf. Onbedoeld en daardoor imposant en triest tegelijk. Ik zou daar eindeloos kunnen fotograferen. Het deed me ook denken aan het prachtige Holocaustmonument in Berlijn, dat daar midden in de stad is neergezet. Het gaat uit van hetzelfde gevoel van ordening en ritme en is ook door zijn omvang indrukwekkend. Ordening, ritme, omvang – het zijn van die uitgangspunten die een grote rol spelen in het gedreven werk van Stef Kreymborg.

Niet eens zo lang geleden besloot ze om een verzameling verdwaalde sokken aan te leggen en toen ze er ruimschoots voldoende had, ordende Stef de sokken tot een imposante Klaagmuur. Vanaf 5 mei is in onze Galerie De 7^e Hemel een andere versie van dit project te zien: de Troostmuur van Zakdoeken. Door een verhaal dat iemand haar vertelde over zijn kapotgefriemelde zakdoek, bedacht Stef dat er beslist meer mensen moeten zijn die een zakdoek met een verhaal bezitten. Dat bleek een juiste gedachte en het resultaat meet 2.40 bij 8.20 m en is in elk opzicht kleurrijk. En ritmisch. En geordend. En dus ook omvangrijk.

Helemaal nieuw is de verzameling oren: driehonderd met bijenwas geknede oren hangen als een enorme mobile in de Galerie boven een platte bak waarin zand is gestort. In het zand zijn voetafdrukken zichtbaar. Ik vroeg Stef waarom die oren tegenover die bak hangen. “Van oor tot teen heb je het hele lijf, ik laat de de omvang zien van het lichaam,” zei ze, “oren zijn zulke rare, fascinerende dingen. Ze zijn altijd anders. Altijd eigen. Het is spannend om ze isoleren van de rest van het hoofd en het lichaam, maar ze moeten wel ‘eindigen’ in iets, en dat zijn de voetsporen – die je ook kunt opvatten als een soort vluchtigheid.”

Hoewel de orenverzameling een stuk kleiner is dan de Troostmuur of de Klaagmuur – is het effect ervan misschien wel veel groter. En zo hangt De 7^e Hemel vol met Stef’s ‘Verzamelde Werken’. Een titel die overigens vooral refereert aan haar behoefte om te verzamelen, te ordenen, van ritme te voorzien. Want dat is wel waar het in essentie om gaat: de ordening, niet zomaar een ordening, die overgaat in een ritme in eindeloze variaties.

In de boekenkast van mijn vader stond jaren het boek ‘Zonder muziek waren wij slaven’ – dat ging over de negers op plantages en hun cultuur van verhalen vertellen (lang voordat storytelling was uitgevonden) en het eindeloos trommelen en zingen in eindeloze ritmes. Als een manier van overleven. Op de een of andere manier kwam die associatie tijdens het schrijven van deze tekst bij mij bovendrijven. Stef’s visuele ritmes gaan ook over leven in het nu en in het verleden. Ik weet het zeker. Stef is een neger.

Stef Kreymborg ‘Verzamelde Werken’
Vernissage zondag 5 mei 2013, 13.00 uur
opening door Desanne van Brederode
muzikaal intermezzo door het Reger Trio

Galerie De 7e Hemel
Kerkstraat 10
1404 HJ Bussum