Kunstpraat KunstRai 16.5.2013: Should I Stay or Should I Go? (1)

Er werd vooraf natuurlijk weer druk over gepraat. Zal het wat worden dit jaar met die dekselse KunstRai na het gedoe van vorig jaar en eigenlijk vorige jaren. De een had er geen zin meer in, de ander twijfelde en ik ging gewoon. Je gunt iemand (of iets) toch het voordeel van de twijfel.
KunstRai 2013 beslaat een etage in het enorme Rai-complex. Daarmee begint voor mij het gedoe al – want het voelt niet goed als je dat enorme gebouw met dat megalege rare plein ervoor (wie heeft dat ooit zo bedacht en waarom gebeurt daar niks, bijvoorbeeld in het kader van de KunstRai?) nadert en je komt tenslotte uit op een lullige étage waar het weer is zoals het jaren norm was. Namelijk: wit, witter, witst. Namelijk hokjes, soms dubbele hokjes, soms halfwandse hokjes. Namelijk rondom en midden met op de ene kop drank en oesters en op de andere kop drank, oesters, kaasplankje en nog wat.

Want onwillekeurig loop je toch te vergelijken met het Feest dat Rotterdam heet. Waar het zo anders toegaat. Waar nog altijd de brutaliteit van afspat, waar je zeker weet dat je wordt verrast – door de ruimtes die worden benut, door de sfeer, door het werk wat je ziet. Allemaal dingen die je onwillekeurig vergelijkend mist op de KunstRai.
Dus moet je niet gaan?
Nee, je moet dit jaar absoluut wel gaan.
Want er zijn zeker drie stands de moeite waard.
Want we moeten de galeriehouders steunen die hun nek uitstaken om hier ruimte te kopen en hun kunstenaars tentoon te stellen.

Nee, je moet dit jaar niet gaan omdat je in zeker drie stands Armando’s ziet hangen. En ik vrees dat het einde daarvan nog niet in zicht is. Ik heb niks tegen Armando, heb er zelfs heel positief over geschreven bij zijn tentoonstelling in het onvolprezen Cobra Museum, maar om nou bij drie verschillende stands hem te moeten tegenkomen, niet fijn museaal gepresenteerd maar heel benauwd – dat wil je niet. Het is dan toch al gauw ‘en kijk, wie hebben we daar voor de zoveelste keer?’
En nee, je moet dit jaar niet gaan om een ‘Rotterdam-gevoel’ te krijgen. Dat is er gewoon niet en dat zal er op deze manier ook niet komen. Ik denk dat het ook niet meer van deze tijd is om een 020 en een 010 kunstbeurs te organiseren. Bundeling van krachten is meer van nu. En zover liggen beide steden toch ook weer niet van elkaar.

Nouja, zo dus.
Maar godzijgeloofd, er was mooi werk: Rotterdams (ja, het is niet anders), Haags en Belgisch.
Rotterdams: het gekke galerietje van Bob Smit en de stand met werk van Olaf Mooij (schrijf ik morgen over).
Haags: hoe dan ook Galerie Helder, met terecht veel werk van Manou Bayens en met het merkwaardige werk van Jakob de Jonge.
Belgisch: galerie Wilms uit Venlo. Naast werk van andere kunstenaars brengen zij de Belgische schilder Hervé Martijn (Hervé is echt zijn voornaam). En dat is werk met stopkracht. Het heeft dat ‘iets’ dat wat met je doet. Het is knap schilderwerk, het is broeierig, agressief af en toe en poëtisch tegelijk. Godskolere, hoe krijg ik het eruit, maar ik schrijf het echt dus het is zo.

Het is dit:

Wear the old clothes… Alleen al om de uitsnede die Martijn kiest vind ik dit een bijzonder verhaal van 70 x 100, olieverf op linnen, titel: ‘wear the old clothes, buy a new book’. Martijn maakt niet alleen veel werk van zijn schilderijen, tekst speelt er een zeer bepalende rol in. In dit schilderij is dat nog mild. Hierna wordt het anders. Een aantal blogs geleden hield ik een pleidooi voor meer seks of sensualiteit in de moderne schilderkunst. Niet omdat ik nou zo’n geil mannetje ben, maar omdat ik vind dat de meeste hedendaagse kunst ontzettend afstandelijk is. Op zijn best is hij gruwelijk (zie Ophuis), maar op zijn gemiddeldst is hij afstandelijk, keurig, a-sexueel. Martijn laat zien hoe het kan. Kijk hoe de lijnen lopen: subtiel en tegelijk nadrukkelijk. Kijk hoe de schaduw die over het been valt, bijdraagt aan de broeierigheid. Kijk hoe elegant die hand rust op het opengeslagen boek. En kijk hoe prachtig functioneel het (gelaagde) zwart hier bijdraagt aan de concentratie op het model. In een bijzondere verhouding overigens. Het is onvoorstelbaar dat dit werk maar € 2.600,- kost. En tegelijk is het een oorvijg naar al die middelmatige kunstenaars die werk van veel minder kwaliteit aanbieden voor de dubbele of soms wel driedubbele prijs.

One moment… Genoeg over dit werk, hoewel ik er makkelijk nog twee pagina’s over zou kunnen schrijven. Maar we moeten door, dames en heren. Naar nog twee Martijns, die nog veel heftiger tekst incorporeren in het beeld. Goeie teksten overigens, want anders zou ik er niet eens over beginnen.

Dit is: “ In one moment I was feeling everything’. De tekst volgt de rechte houding van het model. De tekst is subtiel verwerkt, en amper leesbaar – als een vluchtige gedachte die achteraf helemaal niet zo vluchtig blijkt. Je ziet niet zo heel vaak een schilderij waarin de hoofdpersoon zich zo van je afkeert. Daar is lef voor nodig. En het draagt ongelooflijk bij aan het verhalende aspect van het schilderij. Waarom draait ze zich om? Is het een terloopse houding, is het een emotie die ze wil tonen, is het veel simpeler omdat Martijn wil laten zien dat zelfs op deze manier iemand prachtig weer te geven is? En wie is de ‘I’? Is het de gedachte van het model of van de schilder (wat ik me goed kan voorstellen).

Birds born in a cage… Niet veel anders is het met deze.

Nu staat de tekst op zijn kop en is nauwelijks leesbaar: ‘Birds born in a cage think flying is an id…’ Is het een zelfportret? Ook hier kiest Martijn voor een – iets minder – uitzonderlijke uitsnede. Alsof zijn werken studies zijn voor andere werken. In elk geval is het een demonstratie knappe, ingetogen schilderkunst met een grote emotionele waarde. Hervé Martijn is alleen al daarom een goede reden om naar de KunstRai te gaan.

(terwijl ik dit schrijf, komt het bericht binnen dat Art Rotterdam dit jaar naar de Van Nellefabrief verhuist. Noteer het alvast: 5 t/m 9 februari)