Kunstpraat 22,23.06.2013: Painterthijs – Thijs Jansen en het kleine leven

Ze zijn niet veel groter dan 30 x 40. Regelmatig ook kleiner. Dat is een bewuste keuze. Want groot is zijn ding niet – zegt hij. Hij voelt zich beter thuis bij dit formaat. Dat is een keuze: kleine verhalen, klein geschilderd, groot effect. Van mij mogen die kleine verhalen ook vijf keer groter – en dat zal op een dag ook wel gebeuren denk ik. Thijs (1986, Groningen) gaat zelf ook een grote worden. Dat is zo. Dat zie je zo.

Neem het merkwaardige ‘Tussen vijf en zes’. Eigenlijk wil je niet weten wat er is gebeurd. En toch ook weer wel. Het is zoiets als die koorddanser die ‘live’ onder het toeziend oog van zo’n 20 miljoen mensen in een directe televisieuitzending een stuk van de Grand Canyon oversteekt. 20 miljoen mensen willen niet kijken en kijken toch en het is niet moeilijk te raden waarom.

Het verhaal van de eenzame rollator is ook het verhaal van de eenzame vijver in een verder ook niet erg drukke omgeving. Het verhaal is open, laat alle ruimte vrij voor interpretatie en dat is ook wat ‘Painterthijs’ wil. Er is een voorgeschiedenis die je zelf mag invullen, er is een moment voorafgaand aan de situatie die we waarnemen en er is de tijd erop volgend. We krijgen een splinter van de tijd aangereikt, een ‘snapshot’. De rest is aan jou. Thijs geeft je zo een ongelooflijk grote verantwoordelijkheid cadeau. In alle vrijheid. Het is een prachtige contradictie, die hoort bij een goeie verteller. Het verhaal is niet altijd zo expliciet. Neem deze: ‘Binnenplaats met tv’

De uitzending is afgelopen, dat is wel duidelijk. Het doet er niet toe op welke zender de tv staat, laat staan waarnaar men gekeken heeft. Dit kan ook een opstelling zijn, waarin het voortdurende geruis van klinkt van de tv op grijs. Maar toch, hoe langer je kijkt, hoe meer je wél wilt weten waarnaar iemand, of meer iemanden hebben gekeken. Was het een voetbalfinale? Was het ’t verslag van de intocht van helden? Was het prinsjesdag? Ook hier krijgen we een stukje uit een groter verhaal, met een dramatiek die niet onderdoet voor ‘Tussen vijf en zes’. En dan is er ineens ‘Oom Theo’

Stuurde hij deze ansichtkaart naar Thijs of is dit een stukje muur bij oom Theo thuis? En mogen we het verhaal van oom Theo dit keer invullen? Ik zie het wel voor me. Het behang is ouder dan oom Theo, denk ik. Hij woont hier al sinds mensenheugenis. Zou kunnen. Anders kan ook. Dat mag van Thijs. Hij draagt aan en verder mag je met oom Theo doen en laten wat jij wilt. Veel plezier, jongen, met het Mokkel van oom Theo.

En dan is er ineens uit 2013 deze ‘De Laatste Kamer’. Hierbij is het verhaal veel hermetischer. Is er meer sprake van requisiten, gebruikt (?) reclamemateriaal -‘point of sale’ in vakjargon. De titel brengt het drama binnen en laat ons vervolgens weer in het ongewisse over voorgeschiedenis en vervolg. Het aantal attributen is uitgebreider dan bij de vorige drie werken. Maar dat maakt het niet makkelijker om ermee aan de slag te gaan. Het is als die detectiveverhalen die je aan elkaar vertelt als raadsel: ‘een man loopt achterstevoren deze kamer uit, twintig kilometer verderop spreekt iemand in een telefoon en hangt op, terwijl buiten in de gloeiende zon een verlaten vrachtauto staat met smeltende ijsblokken. Wat is er gebeurd en wie heeft het gedaan?’

Zoiets. Maar eerlijk gezegd is die van Thijs beter.