Kunstpraat 1 juli 2013: Leonard en Jans – paar apart

Gisteren had ik de eer om een bijdrage te leveren aan de vernissage van ‘Mirror of the Unknown’ – de expositie in Galerie Helder, Den Haag, van Jans Muskee en Leonard van de Ven. En aangezien de mannen bij het inrichten van de expositie hadden bedacht dat hun werken ‘ergens’ goed op elkaar aansluiten, had ik bedacht dat ik die vermeende symbiose tot onderwerp van mijn afhechting zou maken. En er een fysieke symbiose aan toevoegen. So far, so good.

 Ik gaf een korte inleiding over mijn haagsche roots – mijn eerste jaren bracht ik op steenworp afstand van Helder door in de Anna Paulownastraat, schuin tegenover bloemenmagazijn Kooijman tegenwoordig Galerie Livingstone, altijd leuk om te vermelden – en stapte snel over naar de werken van Leonard en Jans en de manier waarop ze elkaar versterken.

Nou is dat niet zo moeilijk, want leg twee willekeurige afbeeldingen naast elkaar en met een beetje fantasie kun je beweren dat ze elkaar aanvullen, samen een verhaal vertellen en voor elkaar gemaakt lijken te zijn. Maar het leuke van Jans en Leonard is dat ze ieder zo’n ander handschrift hebben, dat het ook nog spannend wordt om te kijken waar die gewenste symbiose tot stand komt. Bijvoorbeeld hier:

met daarnaast:

Jans schildert met zichtbaar plezier vrouwen – dat is intussen bekend, en in deze serie voegt hij telkens iets toe aan dat beeld. De ene keer is dat een rolletje papier, zoals hier. De andere keer is er een vrouwenportret waaronder een soort notenkrakers hangen. Eigenlijk is Jans in zijn eentje ook bezig verbanden te creëren. Persoonlijk vind ik dat dat weinig toevoegt, en dat het zelfs hier en daar een hoog ‘sta-of-ik-schiet’-gehalte heeft, maar oké het kan ook heel integer geïnterpreteerd worden als de volgende fase in zijn oevre.
Leonard is veel ingetogener in zijn aanpak. En alleen al daarom is het leuk om een aantal werken van de mannen naast elkaar te hebben. Zoals deze combinatie waarin Leonard ons een somber bos geeft, waarin in het midden een naakte man die min of meer leunt op een schep. Je hoeft niet eens zo creatief te zijn om een verhaal te laten ontstaan tussen deze werken.

Veel lastiger wordt het in deze combinatie:

Jans bouwt een plateau met daarop een mini-tuinscherm en daarachter een groot ‘doek’ van een gehurke vrouw. Daarnaast hangt deze Leonard, een van de meest intrigerende van allemaal. Voor Leonard is hier de symboliek van de ‘heerser’ en het ‘spel en de knikkers’ – die je denkt in een bepaalde richting te kunnen schieten, maar die gewoon hun eigen baan nemen.

En nu ik er over nadenk, is dat eigenlijk ook wat aan symbiose niet gebeurt tussen deze werken. Ze kiezen hun eigen baan. Maar goed, het blijft interessant om op deze manier te praten over beeldende kunst en bovendien vinden Leonard en Jans dat hun werken wel degelijk elkaar versterken.
Dus had ik bedacht om die symbiose ook verder tastbaar te maken door de mannen aan te zetten tot een spelletje Twister. Ik liet de aanwezigen vragen aan beiden opschrijven en kon zo per twisterhandeling telkens een vraag stellen en laten beantwoorden. Nou kun je dat leuk bedenken, maar wat je niet wilt is dat een van je slachtoffers net daarvoor door zijn rug is gegaan. Zoals Leonard. Oeps, daar gaat je gedroomde letterlijke symbiose. Leuk werd het overigens wel. En nog even scherp ook – qua vragen en discussie en dat is ook wat waard.

Achteraf kun je ook nog stilstaan bij de vraag hoe het komt dat juist Leonard last heeft van zijn rug, terwijl de oudere Jans soepel als een sater over de stippen van Twister bewoog. Maar die kant van de psychologie heb ik nog niet voldoende onder de knie.