Kunstpraat 17 augustus 2013: Bernard Onderstijn antwoordt het bos

Ken je Miles’ ‘Ascenseur pour l’echaffaud’? Neem Spotify, YouTube, zoek het op en zet het aan liefst zo hard mogelijk sluit je ogen laat je meenemen de nacht in de eenzaamheid in de stadse eenzaamheid in laat Miles je gidsen het is een korte wandeling maar het is genoeg om even helemaal in de ban te raken van dat trompetje dat maar doorgaat terwijl een contrabas korte effectieve ondersteuning geeft en hier een daar een piano terloopse accenten legt er is even maar één dichter en dat is Miles Davis er is even maar één kenner van zoveel stilte die wordt doorsneden door zijn trompet er is even maar er is even er is er loopt een man door een stad bij nacht het kan Rotterdam zijn, Parijs, Groningen elke stad is oke die man die loopt in zijn trenchcoat zijn handen diep in zijn zakken een sigaret bungelt in zijn mondhoek die man die is opweg van nergens naar nergens omdat dat niet ertoe doet die man hoort daar gewoon te lopen omdat zonder hem die stad een stuk minder eenzaam zou zijn een stuk minder zwart in zijn asfalt een stuk minder doelloos zinloos en zo prachtig dat kan alleen door die trompet die die man misschien wel onder zijn arm klemt ga door ga eindeloos door maar dat is nou net het klotige het is een te kort fragment het is altijd te kort bij deze film noir uit 1958 waarvoor Miles de muziek opnam en vrijwel volledig ïmproviseerde het was zijn trompet die antwoordde op de nacht die Louis Malle hem gaf het is een van de mooiste ‘antwoorden’ die ik ken

ik moest eraan denken toen ik las over Bernard Onderstijn (1954) die vier jaar oud was toen ‘Ascenceur’ uitkwam dus die gebeurtenis zal hij niet volledig bewust hebben meegemaakt
maar goed de associatie zit hem erin dat Bernard iets meer dan 50 jaar later vertelt dat hij in zijn werk zoekt naar een beeldtaal die de gelaagdheid van zintuigelijke waarneming evenaart: “Ik schilder geen bos, maar geef eerder een antwoord op een bos” dat is niet niks het klinkt behoorlijk pretentieus hoewel als ik kijk naar de serie Lontano dan denk ik dat ik het wel snap – nouja een beetje want ik ben niet zo’n heel grote fan van dit type werk dat ik vaak behoorlijk saai vind of dan niet zozeer saai maar minder eh… beeldend en dat is wel mooi aan de serie Lontano van Bernard die deze titel ontleende aan het Italiaanse gezegde ‘Chi va piano va sano e va lontano’ wat wil zeggen ‘wie langzaam gaat, gaat zeker en komt ver’ of zoals mijn Goede Vader altijd zei ‘rustig aan dan breekt het lijntje niet’ – in ‘Lontano’ lijkt iets te gebeuren ja lekker concreet en de vraag is of ik dat vind omdat ik dat vind of omdat ik geraakt ben door Bernards opmerking dat hij zoekt naar beeldtaal die de gelaagdheid van de zintuigelijke waarneming evenaart en niet een bos wil schilderen maar het antwoord daarop wat toch behoorlijk poëtisch is en wat mij betreft hetzelfde soort eenzaamheid verwoordt als een eenzaam trompetje in de nacht in een Grote Stad simpelweg omdat schilderen een eenzame bezigheid is zeker als je een antwoord op een bos wilt schilderen kun je volgens mij dat alleen doen in volstrekte ‘mindfulness’ neem deze ‘Lontano’

dan begrijp ik wel wat Bernard bedoelt ik vind het eerlijk gezegd behoorlijk figuratief en dat schijnt wel te horen bij Bernards werk ik denk dat er ook mensen zullen zijn die het behoorlijk simpel vinden waar niks op tegen is maar terug naar de ‘Lontano’ maakt het uit wat ik meen te zien vraag ik me af maakt het voor mij uit maakt het voor jou uit ik bedoel Bernard heeft het over het bos waarop hij een antwoord wil geven en ik denk een ander zou zeggen ik schilder reflecties op het bos maar wat nou als iemand zou zeggen ik schilder helemaal geen antwoord op een bos maar op de kleuren achter mijn ogen als ik ze hard dichtknijp of ik schilder details uit ouwe ansichtkaarten uit Italië dat kan dus ook en ik denk dat ik de ‘Lontano’s’ dan alsnog de moeite waard zou vinden

net zoals dat trompetje van Miles past in elke nacht of hij nou van celluloid is of  digitaal of hij nou in Tokyo is danwel Parijs Rotterdam of Groningen waar Bernard Onderstijn toevallig woont maakt niet uit daarom is deze tekst ook zoals hij is als een innerlijke monoloog geschreven op de geïmproviseerde muzieklijnen van Miles en de natuurlijke beweging van de ‘Lontano’s’ die zijn gemaakt vanuit de loomheid van dat Italiaanse spreekwoord dezelfde soort traagheid van een man die loopt over het glimmende asfalt van de stad in de nacht als antwoord op

Galerie De Rietlanden

Rietlandpark 193, 1019 DV Amsterdam, 030-2538319/06-81197663, open: za en zo 13.00-17.00, en op afspraak
Expositieperiode van 11 mei t/m 22 september 2013