Preview: Leuk Is Anders

Oom Harry – als de wereld niet had bestaan, had hij hem bedacht. Met zichzelf erbij. Geen oceaan namelijk of oom Harry had hem bevaren: als solozeiler, als kapitein in de containervaart, als actievoerder tegen de walvisvangst, in een roeiboot, zwemmend zelfs.

En geen jungle of oom Harry had zich namelijk met zijn machete (hij sprak dat uit als ‘matsjetih’) een weg erdoor gebaand, mysterieuze dieren als de driepotige struikuil aan zich onderworpen, eeuwige vriendschappen gesloten met volkeren die nog ontdekt moeten worden en afgedaald in vulkanen tot het midden van de wereld. En ver daar voorbij.

Als oom Harry vertelde over de steden waar hij kind aan huis was, dan kostte het weinig moeite om je voor te stellen dat je daar zelf liep. Noem een stad. Nu! Maakt niet uit. Moet je horen. Merkwaardige geuren dreven vervolgens uit zijn woorden je neus binnen: sandel-, zoethout, citrus, mest, koriander, tijm, wierook. Even vanzelfsprekend als onverwacht schoten felle kleuren, pastels, schaduwen in zwart en grijs door je verbeelding en klanken – van de oerhum van monniken uit Mongolië, opzwepend ritme van het 100-zigeunerorkest uit Budapest, didgeridoo, bedwelmende flamencogitaren, tot de koekoeksklok van je ouwe tante  – vulden je gehoorgangen. Liefdesgeschiedenissen wisselde oom Harry af met minder sympathieke intriges en oorlogen, verwoestingen maakten plaats voor ontdekkingsreizen, maakten plaats voor intieme beschouwingen over een net niet perfect plein en overweldigende zonsondergangen in de Indische Oceaan.

Als oom Harry vertelde, verstond en sprak je elke taal even vloeiend en er was geen instrument of je speelde er virtuoos een sonate, een mis of een tango op.

Oom Harry, zijn verhalen klonken alsof hij ze ter plekke bedacht. Maar altijd weer had hij voorwerpen bij zich: tekeningen, buskaartjes, treintickets, bekeuringen wegens landloperij, liefdesbrieven, aanbevelingsbrieven – die het meer dan geloofwaardig maakten.

Toch was er een verhaal waarvan hij nooit bewijsmateriaal liet zien. Dat was het verhaal dat hij altijd vertelde ná een andere ‘historie’. Je wist precies wanneer oom Harry ermee begon. Het waren steevast dezelfde woorden die hij gebruikte, als een bezwering.

Ze werden gebracht als een vraag – maar eigenlijk was het een bevel. Want als je al het lef had, was je wel volslagen gek om ‘nee’ te zeggen als oom Harry je vroeg:

‘Heb ik je eigenlijk aleens verteld over Leuk?’

‘Leuk?’ diende je dan met de nodige verbazing te zeggen,’bestaat dat echt?’

Oom Harry kneep zijn ogen samen, keek je extra slim aan en ging verder op samenzweerderige toon: ‘Je twijfelt toch niet aan mijn woorden? Je wilt toch niet zeggen dat al mijn verhalen verzonnen dingegjes zijn?’ (Oom Harry had een aparte manier van spreken.) Je haastte je te zeggen dat je niet twijfelde aan zijn reisverhalen. ‘Luister, ging oom Harry bezwerend verder: ’Leuk is het land voorbij elk ander land, achter de oceanen, en dan linksaf – ik ben er vaak geweest – maar altijd in het geheim. Want die van Leuk hebben niet graag pottenkijkers. Daarom alleen al is de weg erheen, de ingewikkeldste die ik ooit heb afgelegd. Maar, jongen, als je er eenmaal bent… Laat maar, ik zie aan je ogen dat je er niks van gelooft.’

Ook die opmerking hoorde bij de kolossale betovering die oom Harry voor je bezig was op te trekken. Je wist welke magische woorden je nu moest uitspreken om te worden meegesleurd in zijn kolkende avonturenstroom – rechtstreeks naar Leuk.

‘Natuurlijk geloof ik in Leuk, oom. Kan ik anders?’

Toelichting
Leuk, geschreven in 2009, beschrijft de reis van ‘oom Harry’, ‘been there, done that’ ontdekkingsreiziger, naar het gedroomde land der landen: Leuk. Harry beleeft er merkwaardige avonturen. Elk gebied in Leuk vertegenwoordigt een eigen sfeer, uitdaging en magie. Harteleuk is gebouwd volgens de grafieken van M.C. Escher, Wonderleuk kent geen straten maar alleen achtbanen van verschillende soort en ingewikkeldheid – wat achtervolgingen niet echt makkelijk maakt en Vreseleuk, ten slotte, heeft wijken in de vorm van labyrinthen.

Harry raakt verstrikt in een (schaak)spel waarvan hij de regels niet kent en waarin hij zelf een pion is. Hij voert een opdracht uit – heeft zichzelf aangedragen als oplosser van het probleem –  waarvan hij nauwelijks weet waartoe die zal leiden, laat staan hoe hij die zal oplossen. Elke stap die hij zet, brengt hem meer aan het twijfelen. Er wordt met hem gesold wordt hem duidelijk, nota bene met hem, de ervaren ontdekkingsreiziger. Alles wat hij ziet en meemaakt is een demonstratie van schijn en wezen. Spannend tegelijk. Het verhaal werkt toe naar de confrontatie met de ultieme engerd, Stil Stiller.

Stiller ‘knijpt zielen’ en heeft het onder anderen voorzien op de ziel van Oom Harry. Hij verwacht daarmee vette winst te halen. Zover komt het, na een harde confrontatie, niet.

Tegelijk beleeft oom Harry zoveel, en wordt hij zo ongelooflijk binnenstebuiten gekeerd in al zijn (al dan niet) halfslachtige pogingen om helderheid te krijgen, dat hij bijna beklagenswaardig wordt. Ten slotte blijkt niets wat het is en doet ook de regering van Leuk een duit in het zakje door glashard te ontkennen dat hij er ooit is geweest. Of toch niet?

Leuk is, al zeg ik het zelf, een merkwaardig avonturenboek. Grappig en melancholiek binnen dezelfde zin. Of, om professionele literaire meelezer te citeren: “Ik heb het met plezier gelezen, erg origineel en erg grappig. Eerlijk gezegd heb ik nog nooit zoiets gelezen.”

Binnenkort verkrijgbaar
Leuk is binnen niet al te lange tijd verkrijgbaar als schitterend boek. Voorzien van prachtige illustraties van de hand van Lisa Brandenburg, met zorg en toewijding geproduceerd door uitgeverij Tienstuks, gebonden in prachtige Japanse rijgsteek. En met nawoord door de overheid…

Je kunt nu al intekenen op Leuk dat ca 80 pagina’s telt en rond de 20 euro gaat kosten.Meer specificaties:
Formaat: 17 x 31 cm, staand
Papier binnenwerk 100 grams Munken Lynx
Japans gebonden
Omslagen:  300 grams donkerrood voor en gebroken wit achter, notaris-sluiting, het achterplat is uitvouwbaar en bevat enkele grotere illustraties van Lisa Brandenburg.

Stuur me even een mail en ik reserveer een exemplaar voor je. Doe het vandaag nog – als je van echt avontuur houdt: hanvanwel@kpnmail.nl