Afgetopt (5) Hoe ik mijn depressie vierde met een familieopstelling

01/05/2019 Plaats een reactie


De dood is in slaap gevallen. Aan het begin van de familieopstelling stond hij nog stoer en onaantastbaar in het centrum. Dat hij ten slotte in slaap viel, maakt mij blij want de afgelopen twintig jaar danste hij voortdurend om mij heen in steeds engere kringen. Zo zelfs dat ik er rekening mee hield dat op korte termijn ikzelf zijn hand op mijn schouders zou voelen. 

Terugkijkend op die familieopstelling zie ik nu dat ik alle familieleden in mijn ‘systeem’ in de ruimte had geplaatst ten opzichte van de dood: mijn overleden ouders en zus, mijn overleden zoon – ze waren opgesteld volgens het patroon zoals ik dat aanvoelde. Tijdens de opstelling ontwikkelde zich een nieuw patroon (of ‘systeem’) waarbij mijn zus en mijn zoon in een stabielere omgeving kwamen te staan en, zoals gezegd, de dood zijn activiteiten leek te hebben opgegeven. Dat is bijzonder aangezien bleek dat hij enkele generaties geleden zich al had genesteld in ons familiesysteem via de suïcide van een familielid in de lijn van mijn vader. Tot ieders ontroering sprak dat familielid aan het eind van de opstelling de onnavolgbare woorden: “Het spijt mij. Zo heb ik het nooit bedoeld.” Het leek of dat het sein was voor de dood om in slaap te vallen. Hier kon hij niet tegenop.

Ik was al lang van plan om deel te nemen aan een familieopstelling (zoek op ‘Hellinger’ en ‘systeemopstellingen’ en je vindt uitgebreide toelichtingen op dit zeer bijzondere fenomeen waarbij langs intuïtieve weg patronen in bijvoorbeeld familieverbanden zichtbaar worden en kunnen worden aangepast – vaak met bijzondere resultaten). Ik had er veel over gelezen en er ook wat mee geëxperimenteerd bij enkele organisaties. Want uiteraard doen zich ook daar onwrikbare patronen voor die voor verandering in aanmerking komen. 

Werken met familieopstellingen is het blootleggen van kwetsbaarheden en emoties en hoe depressiever ik werd, des kwetsbaarder en emotioneler ik mij voelde. Het mooie van deze techniek is dat de aangever, in dit geval ik, niet als deelnemer in de opstelling aanwezig is. Ik was letterlijk een buitenstaander, observant en mocht hooguit op verzoek van de procesleider iets zeggen.

Na afloop merkte ik dat ik vooral blij was met de nieuwe positie van David, mijn overleden zoon, in het systeem. David was op die fatale ochtend bezig in slaap te vallen toe hij verrast werd door de dood die zijn diabetes als alibi gebruikte. Een nanoseconde moet David beseft hebben dat hij – die midden in het leven stond met zijn 23 jaar – gedwongen was het leven op te geven. Zo is hij vertrokken, woedend en gekwetst. Tijdens de opstelling bewoog hij in enkele stappen naar een positie die evenwichtiger was,waar hij zijn woede als het ware een plek kon geven, die mij op de een of andere manier ook geruststelde. Zo gaat dat als je rouwt, er kunnen geen strohalmen genoeg zijn om je aan vast te klampen. Het gaf mij meer rust dan ik had durven denken. Bij het nagesprek van de opstelling gaf iemand mij het advies om mijn pijn over het verlies voortaan te vertalen in kleur, bijvoorbeeld in mijn tattoos waarvan ik elk jaar op zijn sterfdag een als jaarring op mijn arm laat aanbrengen zodat ik een keer per jaar de fysieke pijn opnieuw voel. Dit jaar heb ik een band van rode rozen laten aanbrengen. Kleur met pijn. Het voelt goed. Het is mijn kind. Het is mijn depressie die ik misschien net zo koester als ik mijn kind koester. Maar dan anders. Het is, ver weg, ook het koesteren van dat stuk in mijzelf dat tegelijk met hem is doodgegaan.


Filed under Afgetopt - leven met antidepressiva Tagged with , ,

Afgetopt (2): hoe ik mijn depressie vierde met Mannetje Timpetee

23/02/2019 Plaats een reactie



“En dan heb ik ook nog dat slaapmiddel (ik noem de naam) waar ik maar niet vanaf kom,” zeg ik.

“Nee,” zegt mijn huisarts. “Dat moet je ook blijven slikken. Ik ken de bijwerking wel. De meeste patiënten die het slikken kijken overdag voortdurend televisie of Netflix en paffen aan een stuk door.”

Er valt een stilte. Ik voel me ernstig betrapt. “Middel en kwaal,” zeg ik. “Precies,” zegt hij. Maar jij was toch gestopt met roken?” “Was, ja,” zeg ik,”een week of vier. Toen besloot ik dat ik er toch weer aan wilde. Ik erger me kapot aan al die verstandige dingen als stoppen met roken, of alleen witte wijn drinken omdat rood niet goed zou zijn voor mijn reumatische artritis. Ik bedoel ik doe al aan afvalscheiding, dat kan ik nog volgen, maar al die andere beperkingen waardoor ik gezonder zou leven vind ik onzin.”

Mijn huisarts kijkt me aan en denkt na. “Ik kan je niks verbieden, maar het gaat wel om de kwaliteit van jouw leven.”

Hij raakt de kern van mijn hernieuwde depressie. Ik ben alweer enige tijd opzoek naar de kwaliteit van mijn leven en kan er eigenlijk geen wijs uit worden. Ik heb al lang geleden besloten dat die kwaliteit niet in mijzelf te zoeken is, maar in mijn band met mijn kind, mijn ex, mijn hond, mijn kat. Verstandige boeken wijzen erop dat ‘geluk’ voor zover dat bestaat, uiteindelijk draait om wat je voor anderen kunt betekenen. Onbaatzuchtigheid, bescheidenheid, empathie, liefde voor de ander is de kern van werkelijk geluk. En verder is geluk altijd een proces en geen eindpunt, al denken veel mensen daar anders over. Ik voel en weet dat al die waarden inderdaad belangrijk zijn en zingevend. Maar van onder de deken van mijn antidepressiva die mij deze dagen nauwelijks lijken te helpen, lijken ze eerder zombies waar mijn hand dwars doorheen gaat in een poging er vat op te krijgen. Het enige dat nog grijpbaar is, is de rouw om mijn andere kind dat bijna vier jaar geleden uit het niets overleed op zijn 23e. Alles wat daarvoor of daarna gebeurde bevindt zich op een ander niveau dat weinig of geen emoties toelaat. Intussen heb ik met de hulp van een verbijsterend mooie familie-opstelling, ontdekt dat mijn familie-systeem behoorlijk in de war was, maar dat er ruimte was om het systeem in zekere zin te herordenen waardoor David, mijn overleden zoon, in een stabielere relatie (want niet meer boos op zijn overlijden – ik weet hoe dit klinkt – ) met het familiesysteem kwam te staan waardoor ik in staat zou moeten zijn om de pijn die ik voel en die ik in tattoo-jaarringen op 4 april laat aanbrengen, verzacht mag worden. Niet langer zwart/wit prikkeldraad of een zaag om mijn pols maar dit jaar rozen in kleur. Mijn kind is dood maar naar het schijnt minder ongelukkig en dat idee moet ik verinnerlijken. Ik doe mijn best. Gisteravond had ik een gesprek met iemand die ik niet zo goed kende en die wist van mijn rouw. Heel invoelend zei zij:”Het houdt nooit op he?” Goedbedoeld, en wat kan je anders zeggen maar voor mij is het een dooddoener (slechte woordspeling) van jewelste. Ik kan het haar niet kwalijk nemen. Alleen ik en zijn tweede en eerste moeder weten wat het werkelijk betekent, dat ‘het’ nooit ophoudt. ‘Het’ valt niet uit te leggen, laat staan te beleven terwijl het juist daarom schreeuwt. Het is letterlijk een doodlopende weg.

Maar goed, het ging om het vat krijgen op kenmerken als onbaatzuchtigheid, bescheidenheid, empathie, liefde voor de ander – op weg naar geluk en mogelijk zelfs als geneesmiddel voor mijn depressie. Jaja, mooi niet. Want die depressie is als de bekende Black Dog die zijn schaduw over al mijn voornemens werpt en knaagt aan al mijn gewetensvolle inzichtjes. Voor dit moment heb ik de verheven zoektocht naar een oplossing opgegeven. Ik zoek mijn heil in het bedenken van absurditeiten en val familie en vrienden daarmee lastig. Het is een aangename vlucht in mijn fantasie en het helpt in zekere zin mij sociaal overeind te houden. Zo was ik uitgenodigd voor een etentje bij mijn uitgever, zijn vrouw en nog wat vrienden en vroeg ik plompverloren tijdens de eerste gang: “Weet iemand hoe het toch afliep met Mannetje Timpetee”? Een vrij simpele vraag maar niemand in het volwassenen gezelschap wist het antwoord. Dat deed mij goed.

Wordt vervolgd

Filed under Afgetopt - leven met antidepressiva Tagged with , ,